Nguyên nhân, giải pháp để đồng bào vùng khó khăn đồng hành thoát nghèo và hạn chế di cư tự do

Đại biểu Phạm Văn Hòa chất vấn

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng thời gian qua, các chính sách hỗ trợ đối tượng nghèo ở đồng bào vùng đặc biệt khó khăn rất khả thi, nhiều hộ đã thoát nghèo, có hộ xung phong thoát nghèo. Tuy nhiên, tỷ lệ thoát nghèo chưa đạt theo mong muốn, thực tế có nhiều hộ không muốn thoát nghèo, cận nghèo. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp để đồng bào có nhận thức đồng hành thoát nghèo.

Đại biểu cũng nêu rõ, theo báo cáo, tình hình di cư tự do của một bộ phận đồng bào vẫn còn tái diễn, mặc dù chính quyền địa phương đã tạo mọi điều kiện về đất sản xuất, nhà ở, hỗ trợ đời sống cho đồng bào khó khăn để bám đất, giữ nhà nhưng vẫn chưa hiệu quả đối với một số bộ phận đồng bào hiện nay. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, giải pháp để giữ đồng bào, hạn chế tối đa di cư tự do.

Trả lời chất vấn của đại biểu Phạm Văn Hòa, về thực trạng nhiều hộ gia đình không phải là đồng bào dân tộc thiểu số, kể cả là người Kinh ở vùng khó khăn, đang là vùng nghèo không muốn thoát nghèo, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, qua quá trình nghiên cứu các tài liệu của các bộ, ngành liên quan, các địa phương và quá trình thực tế ở địa phương thấy rằng hiện tượng này là có thật, xuất phát từ nhiều yếu tố. Mặc dù theo tiêu chí là người đã thoát nghèo nhưng trong cuộc sống thực tế rất khó khăn. Dịch vụ xã hội cơ bản đã được đầu tư nhưng chất lượng ở các nơi có thể chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân, từ đó băn khoăn, nếu thoát nghèo thì không được hưởng dịch vụ. Cùng với đó là hệ thống chính sách, còn là hộ nghèo thì được hưởng các chính sách cho cả con, cả chính sách đầu tư, chính sách hỗ trợ, nếu thoát nghèo thì sẽ không được hưởng. Đó là những lý do cơ bản, còn những tâm tư khác Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho rằng cần phải có nhiều đánh giá, khảo sát thêm.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trả lời chất vấn

Theo Bộ trưởng, để giải quyết vấn đề này phải có nhiều biện pháp tổng hợp và nguyên tắc, tiêu chí. Vì tiêu chí giảm nghèo đã được ban hành và chấp hành trên cả nước. Để thống kê, tổng hợp và trách nhiệm của các địa phương khi rà soát, đánh giá hộ nghèo phải khách quan. Bên cạnh đó, là giải pháp tuyên truyền, thuyết phục, vận động người dân hiểu được chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, tự nguyện vươn lên thoát nghèo. Ngoài ra, cần xây dựng hệ thống tiêu chí về giảm nghèo phù hợp để người thoát nghèo yên tâm không bị tái nghèo trở lại, cũng như đảm bảo cuộc sống và yên tâm ở địa phương.

Về thực trạng di cư còn tái diễn, Bộ trưởng khẳng định, có rất nhiều nhóm cộng đồng dân cư mặc dù điều kiện rất tốt hoặc đã được bố trí tái định cư do các dự án mà thu hồi đất nhưng người dân vẫn đi. Nêu rõ 3 lý do cho thực trạng này, Bộ trưởng cho biết, thứ nhất, đồng bào dân tộc Mông có tập quán, cộng đồng rất cao, khi anh em ở đâu có điều kiện tốt hơn là có thể đi và thường đi cả gia đình hoặc dòng họ, khi nghe ở đâu tốt hơn, điều kiện tốt hơn là sẵn sàng đi đến những nơi đó.

Thứ hai, thẳng thắn so sánh về điều kiện kinh tế - xã hội nơi người dân chuyển đến, thực tiễn đã chứng minh người dân tộc Mông cũng như nhiều dân tộc khác di chuyển đến nơi có điều kiện hơn, để người dân làm giàu, trở thành hộ khá tăng lên. Đó là điều hấp dẫn để người dân di chuyển đến.

Thứ ba, nơi người dân đang sống xảy ra thiên tai, bão lũ, dịch họa, từ đó cảm thấy không an lòng và tìm nơi ổn định hơn.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, giải pháp căn cơ để giải quyết được vấn đề này là công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục người dân. Đặc biệt, khi thu hồi đất của dân để thực hiện các dự án thì cần xây dựng các dự án tái định cư theo tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước phải đầy đủ các điều kiện về dịch vụ cơ bản để người dân ổn định cuộc sống.

Khải Hân